परिचय
महाराष्ट्र शासनाने महिलांसाठी सुरू केलेली “मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना” ही राज्यातील लाखो बहिणींना आर्थिक स्वावलंबन देण्याचा एक ऐतिहासिक उपक्रम मानला जातो. महिलांच्या हातात थेट आर्थिक मदत पोहोचवून त्यांच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यास सहकार्य, शिक्षण, आरोग्य आणि कौटुंबिक जबाबदाऱ्यांमध्ये सक्षम बनवण्याचा शासनाचा उद्देश या योजनेमुळे अधिक मजबूत झाला आहे.
राज्यातील अनेक महिला आजही आर्थिक अडचणींना सामोरं जातात—काहींच्या कुटुंबात नोकरी नाहीत, काही विधवा तर काही गरिबीत आहेत. तर काहींच्या घरी एकमेव आधार असते ती मासिक मिळणारी आर्थिक मदत. अशा सर्व महिलांना आधार देण्याचे मोठे काम ही योजना करते.
योजनेचा लाभ थेट खात्यात जमा होणाऱ्या आर्थिक सहाय्याद्वारे महिलांपर्यंत पोहोचतो; मात्र ही संपूर्ण प्रक्रिया पारदर्शक, सुरक्षित आणि अचूक राहण्यासाठी e-KYC (इलेक्ट्रॉनिक केवायसी) ही प्रक्रिया अनिवार्य करण्यात आली आहे. e-KYC म्हणजे लाभार्थींची ओळख, आधारची पडताळणी, पात्रता तपासणी आणि माहिती अद्ययावत करण्याची अधिकृत प्रक्रिया आहे.
मात्र अनेक महिलांना लाडकी बहीण योजना e-kyc करताना अनेक तांत्रिक अडचणी, नेटवर्क समस्या, OTP न येणे, पती/वडील नसल्यास माहिती भरताना अडचण इत्यादी कारणामुळे e-KYC पूर्ण करता येत नव्हती. काही जिल्ह्यांमध्ये तर हजारो लाभार्थी अपूर्ण राहिले होते. या सर्व परिस्थितीचा विचार करून शासनाकडून लाडकी बहीण योजना e-kyc साठी अतिरिक्त कालावधी म्हणजेच मुदतवाढ देण्यात आली असून हा निर्णय लाखो महिलांसाठी मोठा दिलासा ठरला आहे.
योजनेचा थोडक्यात आढावा
- हे उपक्रम महाराष्ट्रातील महिलांना नियमित मासिक सहाय्य देण्याच्या उद्देशाने आहे.
- लाभार्थी महिला प्रत्येक महिन्याला निश्चित रक्कम (उदा. ₹1,500) थेट त्यांच्या बँक खात्यात मिळवतात.
- शासनाने अत्यावश्यक केले आहे की लाभार्थींनी e-KYC पूर्ण करावी, नसल्यास पुढील हप्ते थांबू शकतात.
- लाभार्थी शाशनाच्या इतर कोणत्याही योजनेचा आर्थिक थेट सहाय्य ₹1500 घेणारी योजना नसावी.
e-KYC ची गरज आणि महत्त्व
- योजनेचा पारदर्शकपणा वाढवण्यासाठी, अपात्र लाभार्थींकडून गैरलाभ होऊ नये यासाठी e-KYC अनिवार्य झाले आहे.
- योजनेचा लाभ हा योग्य लाभार्थी स मिळवा व योजनेचा कुणीही गैरफायदा घेऊ नये.
- मृत लाभार्थी, राज्य स्थलांतरित लाभार्थी तसेच बोगस लाभार्थी वगळता येणे.
- लाभार्थी महिलांच्या आधार कार्डाची पडताळणी, पती/वडील यांचे आधार क्रमांक तपासणे अशी प्रक्रिया आहे.
- जर लाडकी बहीण योजना e-kyc केलेली नसेल तर पुढील लाभ थांबण्याची शक्यता आहे.
मुदतवाढ – काय बदलले आहे?
- अगोदर लाडकी बहीण योजना e-KYC ची अंतिम तारीख १८ नोव्हेंबर २०२५ अशी ठरवण्यात आली होती.
- परंतु लाडकी बहीण योजना e-kyc करत असताना अनेक लाभार्थी महिलांना तांत्रिक अडचणी येत असल्याने.
- करिता महाराष्ट्र महिला बाल विकास मंत्री अदिति तटकरे यांनी पत्रकारांशी संवाद साधत हा कालावधी ३१ डिसेंबर २०२५ पर्यंत वाढवला आहे.
विशेष सूचना (विधवा/घटस्फोटित/पती किंवा वडील नसलेल्या महिलांसाठी)
- ज्या महिलांचे वडील किंवा पति हयात नाहीत किंवा जे लाभार्थी घटस्फोटित आहे, त्यांच्यासाठी विशिष्ट मार्गदर्शक सूचना प्रसिद्ध करण्यात आल्या आहेत.
- अशा महिलांनी e-KYC सोबत पुढील कागदपत्रे जमा करावी लागतील: मृत्यू प्रमाणपत्र, घटस्फोट प्रमाणपत्र किंवा न्यायालयाचा आदेश, किव्हा संबंधित कागदपत्र.
- वरील सदर कागदपत्रे संबंधित अंगणवाडी सेविकांकडे किंवा महिला व बालविकास विभागाकडे दिली यावी.
e-KYC प्रक्रिया – कशी कराल?
- लाभार्थी महिलांनी लाडकी बहीण योजना e-kyc करण्यासाठी लाडकी बहीण योजना पोर्टल उघडावे.
- आपल्या आधार क्रमांकाने ऑनलाईन पॅनलमध्ये लॉग इन करावे.
- आवश्यक OTP पडताळणी, CAPTCHA व इतर तपशील भरणे.
- पती किंवा वडिलांचा आधार क्रमांक विचारला जाईल — पण जर त्या व्यक्तींचे आधार नसतील किंवा मृत्यू/घटस्फोटित अवस्थेत असतील, तर वरील कागदपत्रे दाखवावी लागतील.
- सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर “e-KYC पूर्ण” अशी पुष्टी मिळते व पुढील लाभ मिळण्यास अडचण येणार नाही.
लाभार्थींना मदतीसाठी टिप्स
- ऑनलाईन करताना खोट्या पोर्टल पासून सावध रहा. फेक वेबसाईट्समुळे बळी पडण्याची शक्यता आहे.
- लाडकी बहीण योजना e-kyc करताना स्वता करू शकता.
- इतर कुणा कडून करीत असल्यास व्यक्ति विश्वासू असावा किव्हा ग्राहक सेवा केंद्र वरुण करू शकता.
- आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवा — मृत्यू प्रमाणपत्र, घटस्फोट प्रमाणपत्र यांसारखी.
- वेळेत प्रक्रिया पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करा — मुदतशेवटी अडचन येण्याची शक्यता वाढते.
- तांत्रिक अडचणी आल्यास नजीकच्या महिला व बालविकास अधिकारी कार्यालय किंवा अंगणवाडी केंद्रात संपर्क करा.
निष्कर्ष
ह्या योजनेचा लाभ मिळवणाऱ्या महिलांसाठी e-KYC प्रक्रिया अनिवार्य झाली असून, ३१ डिसेंबर २०२५ ही नवीन अंतिम तारीख आहे. ह्या प्रक्रियेत सहभागी होऊन आपल्या मासिक आर्थिक मदतीचा लाभ सुधारित पद्धतीने सुरू ठेवणे खूप महत्वाचे आहे. जर तुमची e-KYC अद्याप पूर्ण झालेली नसेल, तर सत्वर व योग्य पद्धतीने पूर्ण करा.
ह्या ब्लॉगचा वापर आपल्या वेबसाइटसाठी करून तुम्ही अधिक महिला लाभार्थींना माहिती पोहोचवू शकता. जर तुम्हाला या ब्लॉगमध्ये आणखी घटक समाविष्ट करायचे असतील (उदा. PDF डाउनलोड, चित्रे, FAQ भाग), तर त्यासाठी पण मदत करू शकेन.
हे सुद्धा पाहा….👇👇
